Pětš Janaš

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije

Pětš Janaš (tež Klaws-Pětr Janaš, němsce Peter Jannasch, Klaus-Peter Jannasch; * 19. nowembra 1933 w Choćebuzu, † 18. februara 2021) bě delnjoserbski wučer, přełožowar, wudawar serbskich wučbnicow a nošer Myta Ćišinskeho.

Janaš maturowaše 1952 na Serbskim gymnaziju w Budyšinje a studowaše při Lipšćanskej uniwersiće germanistiku a sorabistiku. Wot 1956 dźěłaše wón jako wučer w Kupaŕskich Bórkowach, hdźež přewza w lěće 1958 swoju prěnju šulsku rjadownju.[1] Dalšej staciji běštej polytechniska wyša šula w Bórkowach a Serbska rozšěrjena wyša šula w Choćebuzu. Wot 1969 wudźěłaše Janaš za Ministerstwo za ludowe kubłanje wučbne plany a wučbnicy za delnjoserbšćinu. Při Serbskim wučerskim wustawje w Budyšinje skutkowaše wot 1973. Wot 1979 bě z čłonom Delnjoserbskeje rěčneje komisije.[2]

Po politiskim přewróće powoła jeho Marianne Birthler 1991 za koordinatora za serbske šulske a kubłanske naležnosće. W lěće 1992 załoži wón zdobom Źěłanišćo za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz.[3] Janaš zastupi 1991 jako čłon do rozhłosoweje rady sćelaka ORB a zasadźi so za prezencu serbskeho w telewiziji. Hromadźe z Rolandom Martijom je Janaš wot lěta 2000 zhromadźene spisy Mata Kosyka zestajał, wuhódnoćił a we wósom zwjazkach wudawał.

Za „jeho wědomostne skutkowanje při přeslědźenju a hajenju delnjoserbskeje rěče“[4] spožči so Pětšej Janašej w lěće 2005 Myto Ćišinskeho. Z čestnej medalju města Choćebuz so wón 24. nowembra 2012 mytowaše.

Publikacije[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Moja prědna serbska knigła. Domowina, Budyšyn 1960 (po hornjoserbskim wudaću)
  • Wjasole wuknjomy. Wucbnica za 2. lětnik za serbsku wucbu na wušych šulach z dolnoserbskeju wucbu. Domowina, Budyšyn 1966
  • Naša serbšćina: zakładny kurs dolnoserbšćiny za pśigotowańske rědownje Serbskeje rozšyrjoneje wušeje šule. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1976
  • Niedersorbische Grammatik. Domowina-Verlag, Bautzen 1976
  • Niedersorbische Grammatik für den Gebrauch der Sorbischen Oberschule. 2., durchgesehene Auflage. Domowina-Verlag, Bautzen 1984
  • Wörterbuch Deutsch-Niedersorbisch. Němsko-dolnoserbski słownik. Domowina-Verlag, Bautzen 1990
  • Spěwaj, grajkaj, powědaj! Wučbnica dolnoserbšćiny za wukubłanje źěśownicow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1990

Přełožki do delnjoserbšćiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Antoine de Saint-Exupéry: Ten mały princ. Edition Tintenfass, Neckarsteinach 2010, ISBN 978-3-937467-72-6
  • Wilhelm Busch: Maks a Moric. Edition Tintenfass, Neckarsteinach 2014, ISBN 978-3-943052-68-8
  • Wilhelm Busch: Das Bad am Samstagabend. So kupać ma, hdyž wječor je a sobota. Se kupaś ma, gaž wjacor jo a sobota. Dreisprachige Ausgabe: Obersorbisch, Deutsch, Wendisch (Niedersorbisch). Edition Tintenfass, Neckarsteinach 2015, ISBN 978-3-943052-95-4

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. G. W. (Gregor Wieczorek): Hundert a dwě lěśe na swójom narodnem dwórje. Krotke wobspomnjeśe Henrietty Lukasoweje z Bórkow. W: Nowy Casnik 9/2014 (25. februara 2014); wotwołana 9. nowembra 2015.
  2. Wobnowjonej rěcnej komisiji na drogu. Zespominanje źěła Dolnoserbskeje rěcneje komisije, pśednjasone wót jeje doněntejšnego pśedsedarja Manfreda Starostu na prědnem pósejźenju „noweje“ komisije. W: Nowy Casnik 12/2009 (24. měrca 2009); wotwołana 9. nowembra 2015.
  3. Cottbus.de (Anna Kosacojc): Ten Mały Princ: Swětowa literatura – dolnoserbski. Serbske wokno, 21. oktobra 2010; wotwołana 9. nowembra 2015.
  4. Webstrona Załožby za serbski lud: Myto Ćišinskeho. Nošerjo Myta Ćišinskeho a Spěchowanskeho myta k Mytu Ćišinskeho Załožby za serbski lud.; wotwołana 9. nowembra 2015.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije