Wěteńca
| ||
| gmejna: | Njebjelčicy | |
| zagmejnowanje: | 1957 (do Miłoćic) | |
| wobydlerstwo: | 56 (31. decembra 2023)[1] | |
| wysokosć: | 188 metrow n.m.hł. | |
51.25305555555614.188333333333188
| ||
| póstowe čisło: | 01920 | |
| předwólba: | 03578 | |
 Pohlad Wěteńcy | ||
wikidata: Wěteńca (Q1272247)
| ||
Wěteńca (němsce Dürrwicknitz) je hornjołužiska wjeska ze 56 wobydlerjemi[2] w srjedźišću Budyskeho wokrjesa, kotraž słuša wot lěta 1974 k Njebjelčanskej gmejnje. Jedna so wo po wobydlerstwje najmjeńši gmejnski dźěl Njebjelčic.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wěteńca leži něhdźe sydom kilometrow juhowuchodnje Kamjenca w serbskich Horjanach nad dolinu rěčki Jawory. Susodne wsy su Smječkecy na sewjerowuchodźe, Wudwor na wuchodźe, Pančicy na juhu, Miłoćicy na juhozapadźe a Serbske Pazlicy na sewjerozapadźe. Typiske za wjesny napohlad su třistronske dwory z wulkimi wrotami.
Ležownostne mjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena we Wěteńcy: We wińcach, Pola Smječkec, Šćěpjenc, Zahony, Połdnja, Kudźołki, Lěski, Pola Miłoćic, Pola Serbskich Pazlic, Za hórkami.[3]
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Prěnje historiske naspomnjenje jako Witeniz sta so hižo w lěće 1225.[4] Přez Wěteńcu wjedźeše tehdy wažna wikowanska dróha Via regia. Ležownostne knjejstwo měješe nanajpozdźišo wot lěta 1600 klóšter Marijina hwězda. W třicećilětnej wójnje šwedske jednotki wjesku nadpadnychu a ju wurubichu.
1759 naspomni so wjeska jako Wiednitz a dósta k lěpšemu rozeznawanju wot sewjerozapadnje Kamjenca ležaceje Wětnicy (němsce tež Wiednitz) předwěšk Dürr-. Tónle dodatk wobchowa so tež při přemjenowanju do Wicknitz.
1886 zniči woheń wulki dźěl Wěteńcy, kotruž pak po tym zaso natwarichu.
Hač do lěta 1957 bě Wěteńca samostatna krajna gmejna, potom zagmejnowa so do Miłoćic a 1974 do Njebjelčic.
Pomniki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wuchodnje wjeski, při křižowanišća pućow do Wudworja a Pančic, steji modlerski stołp z lěta 1789, kiž bu 1862 wobnowjeny.
Hlej tež: Lisćinu kulturnych pomnikow we Wěteńcy
Wobydlerstwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
| Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[5] | Wěteńca | gmejna |
|---|---|---|
| ličba wobydlerjow | 54 | 1196 |
| ličba domjacnosćow | 17 | 411 |
| wosoby na domjacnosć | 3,2 | 2,9 |
| swójby | 15 | 366 |
| bydlenske twarjenja | 13 | 336 |
| bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) | 32,4 | 36,6 |
| přerězna staroba w lětach | 47,5 | 41,6 |
| kwocient młodostnycha | 26 | 28 |
| kwocient starychb | 48 | 26 |
| podźěl prózdne stejacych bydlenjow | 0 % | 3,8 % |
| a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||
W lěće 1884 měješe Wěteńca po Mukowej statistice 74 wobydlerjow, mjez nimi 73 Serbow.[6] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot 90,3 %.[7] Hač do dźensnišeho maja nimale wšitcy wobydlerjo serbšćinu jako maćeršćinu.
1925 bě 78 wot cyłkownje 79 wobydlerjow katolskeje konfesije. Kaž susodni Miłočenjo přisłušeja Wěteńčanscy katolikojo ze starodawna Chróšćanskej wosadźe.
W poslednich 65 lětach spada ličba wobydlerstwa wot 86 (1950) na 50 (2014).
Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Gerat Libš (1935–2012) – basnik; we Wěteńcy so narodźił
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ staw: 31. decembra 2023; am-klosterwasser.de
- ↑ staw: 31. decembra 2023; am-klosterwasser.de
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 24 (digitalizat).
- ↑ Wěteńca w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Njebjelčicy (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 97. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 251. [72 wobydlerjow, z nich 49 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 0 z pasiwnymi, 16 serbskich dźěći a młodostnych, 7 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Wěteńca – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow