Tysa

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
(ze strony „Tisa” sposrědkowane)
Tysa
Тиса, Tisza, Tisa
Zjednoćenje Čorneje a Běłeje Tysy pola Rachiwa
Zjednoćenje Čorneje a Běłeje Tysy pola Rachiwa
ćeče přez Ukrainu, Rumunsku, Madźarsku, Serbisku
žórło w Rachiwje w Lěsnych Karpatach
(48° 4′ 29″ S, 24° 14′ 40″ W48.07472222222224.244444444444)
wysokosć 460 m
wuliw we Wojwodinje do Dunaja
(45° 8′ 9″ S, 20° 16′ 20″ W45.13583333333320.272222222222Koordinaty: 45° 8′ 9″ S, 20° 16′ 20″ W)
wysokosć 80 m
dołhosć 966 km
přestrjeń rěčiny 146500 km²

Tysa (madźarsce Tisza, němsce Theiß, južnoserbsce Tisa/Тиса, rumunsce Tisa, ukrainsce Тиса/Tysa) je srjedźoeuropska rěka. Wona je lěwy, z 966 kilometrami najdlěši a po wotliwje po Sawje druhi najwjetši přitok Dunaja a běži přez juhozapadnu Ukrainu, sewjernu Rumunsku, wuchodnu Madźarsku a sewjernu Serbisku.

Rěka nastanje blisko městačka Rachiw w ukrainskich Lěsnych Karpatach z Čorneje a Běłeje Tysy. Běła Tysa wužórli so pod najwyšej horu Ukrainy, Howerlu. Za Rachiwom předstaji za někotre kilometry statnu hranicu mjez Ukrainu a Rumunskej. Potom běži hłownje do juhozapadneho a južneho směra do Panonskeje nižiny a Pusztu, kotruž wona přeprěkuje. W sewjeroserbiskej Wojwodinje twori najprjedy hranicu mjez historiskimaj regionomaj Bačka a Banat a wuliwa so mjez wulkoměstomaj Novi Sad a Běłohród wotlěwa do Dunaja. Najwjetše město při Tysy je Szeged na juhu Madźarskeje.

Do regulacije rěki a wurunanjow w 19. a 20. lětstotku bě Tysa 1429 kilometrow dołha a je tuž wjace hač třećinu swojeje prěnjotneje dołhosće zhubiła.

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Sawa – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije