Dewastěrowanje: Rozdźěl mjez wersijomaj
SKeine Bearbeitungszusammenfassung |
SKeine Bearbeitungszusammenfassung |
||
Rjadka 12: | Rjadka 12: | ||
* '''[[Łužiski brunicowy rewěr]]''': dewastěrowanje 135 sydlišćow, přesydlenje 27.500 wobydlerjow (wob.) – wot tutych běchu 103 sydlišćow z 22.200 wob. w [[Braniborska|Braniborskej]] a 32 sydlišćow z 5.300 wob. w [[Sakska|Sakskej]] (''Hlej tež: [[Lisćina wotbagrowanych wsow we Łužicy]].'') |
* '''[[Łužiski brunicowy rewěr]]''': dewastěrowanje 135 sydlišćow, přesydlenje 27.500 wobydlerjow (wob.) – wot tutych běchu 103 sydlišćow z 22.200 wob. w [[Braniborska|Braniborskej]] a 32 sydlišćow z 5.300 wob. w [[Sakska|Sakskej]] (''Hlej tež: [[Lisćina wotbagrowanych wsow we Łužicy]].'') |
||
* '''[[Srjedźoněmski brunicowy rewěr]]''': dewastěrowanje 126 sydlišćow, přesydlenje 51.200 wob. – wot tutych 72 sydlišćow z 23.000 wob. w Sakskej, 40 sydlišćow |
* '''[[Srjedźoněmski brunicowy rewěr]]''': dewastěrowanje 126 sydlišćow, přesydlenje 51.200 wob. – wot tutych 72 sydlišćow z 23.000 wob. w Sakskej, 40 sydlišćow ze 26.200 wob. w [[Saksko-Anhaltska|Saksko-Anhaltskej]] a 4 sydlišćow z 2.000 wob. w [[Durinska|Durinskej]] |
||
* '''[[Porynski rewěr]]''': 47 sydlišćow z 28.400 wob. |
* '''[[Porynski rewěr]]''': 47 sydlišćow z 28.400 wob. |
||
* '''[[Helmstedtski rewěr]]''': 4 sydlišćow z 2.850 wob.<ref>Cyłkowna bilanca (staw: 2001) po: Andreas Berkner: ''Braunkohlenbergbau und Siedlungsentwicklung in Mitteldeutschland. Gratwanderung zwischen Aufschwung, Zerstörung und neuen Chancen''. W: Dachverein Mitteldeutsche Straße der Braunkohle (wud.): ''Braunkohlenbergbau und Siedlungen''. Lipsk 2001. str. 8–19. ISBN 3-9807201-3-6 {{ref-de}}</ref> |
* '''[[Helmstedtski rewěr]]''': 4 sydlišćow z 2.850 wob.<ref>Cyłkowna bilanca (staw: 2001) po: Andreas Berkner: ''Braunkohlenbergbau und Siedlungsentwicklung in Mitteldeutschland. Gratwanderung zwischen Aufschwung, Zerstörung und neuen Chancen''. W: Dachverein Mitteldeutsche Straße der Braunkohle (wud.): ''Braunkohlenbergbau und Siedlungen''. Lipsk 2001. str. 8–19. ISBN 3-9807201-3-6 {{ref-de}}</ref> |
Aktualna wersija wot 18. januara 2021, 15:47
Pod dewastěrowanju abo tež dewastaciju (zapřijeće pochadźa wot łaćonskeho vastus, štož woznamjeni daloki, prózdny, pusty) zrozumi so zničenje abo zapusćenje krajinow, wjeskow abo tež jednotliwych twarow.
Přičiny za dewastěrowanje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
W zašłosći so wjetše zničenja předewšěm přez wojerske jednanja, woheń abo mrětwy wuwołachu.
Pod zapřijećom so dźensa hłownje skóncowanje krajinow přez zničenje lěsow, wojerske zwučowanišća, wotkryte jamy, nasypnišća w hórnistwje kaž tež přez twar rěčnych zawěrow zrozumi. Mjeztym so zapřijeće pak tež za płoniny nutřkownych městow wužiwa, kotrež so w zwisku z wróćotwarom bydlenjow wuchodoněmskich městow wottorhaja.
Brunicowe hórnistwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Situacija w Němskej[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Najhusćišo so zapřijeće dewastěrowanje za přesydlenje sydlišćow jako wuskutk brunicoweho hórnistwa wužiwa. W němskich brunicowych rewěrach so dotal slědowace přesydlenja sydlišćow wotmě:
- Łužiski brunicowy rewěr: dewastěrowanje 135 sydlišćow, přesydlenje 27.500 wobydlerjow (wob.) – wot tutych běchu 103 sydlišćow z 22.200 wob. w Braniborskej a 32 sydlišćow z 5.300 wob. w Sakskej (Hlej tež: Lisćina wotbagrowanych wsow we Łužicy.)
- Srjedźoněmski brunicowy rewěr: dewastěrowanje 126 sydlišćow, přesydlenje 51.200 wob. – wot tutych 72 sydlišćow z 23.000 wob. w Sakskej, 40 sydlišćow ze 26.200 wob. w Saksko-Anhaltskej a 4 sydlišćow z 2.000 wob. w Durinskej
- Porynski rewěr: 47 sydlišćow z 28.400 wob.
- Helmstedtski rewěr: 4 sydlišćow z 2.850 wob.[1]
W němskim brunicowym hórnistwje so tuž wot spočatka 20. lětstotka cyłkownje 312 sydlišćow wottorhachu a 109.950 wobydlerjo přesydlichu. Wulki dźěl dewastěrowanych wjeskow ležachu w rewěrach NDR, dokelž brunicowe hórnistwo z přičinow awtarkije zaměry kulturneje krajiny ze starymi sydlišćemi jenož mało wobkedźbowaše.
Tež druhe hórnistwowe wobłuki móža dewastěrowanje zawinować. Jako přikład hodźi so na něhdyše wudobywanje urana w Sakskej a Durinskej skedźbnić, dla kotrehož so štyri sydlišćow dospołnje a dźewjeć dalšich zdźěla wottorhachu.
Situacija w Europje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
W dalšich europskich brunicowych rewěrach so přirunajomne dewastěrowanja wotměchu, při čimž běše husće wobsydleny sewjeročěski brunicowy rewěr wosebje potrjecheny. Tu dóńdźe w 20. lětstotku k wulkim zapřimnjenju do sydlišćoweje syće, kotrymž so jeničce we wudobywanskej kónčinje wokoło Mosta 33 sydlišćow woprowachu. Něhdźe 46.000 wobydlerjow so přesydlichu. Markantnje běše předewšěm zwottorhanje stareho města Mosta a w cyłym swěće wobkedźbowane přestajenje dekanatneje cyrkwje.
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Cyłkowna bilanca (staw: 2001) po: Andreas Berkner: Braunkohlenbergbau und Siedlungsentwicklung in Mitteldeutschland. Gratwanderung zwischen Aufschwung, Zerstörung und neuen Chancen. W: Dachverein Mitteldeutsche Straße der Braunkohle (wud.): Braunkohlenbergbau und Siedlungen. Lipsk 2001. str. 8–19. ISBN 3-9807201-3-6 (němsce)