Handrij Zejler: Rozdźěl mjez wersijomaj

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
→‎Žiwjenje: hlej https://saebi.isgv.de/biografie/Andreas%20Seiler%20(1804-1872)
Rjadka 4: Rjadka 4:
== Žiwjenje ==
== Žiwjenje ==
[[Dataja:Łaz Zejlerjowy pomnik 1.jpg|mini|Zejlerjowy pomnik na Łazowskim torhošću]]
[[Dataja:Łaz Zejlerjowy pomnik 1.jpg|mini|Zejlerjowy pomnik na Łazowskim torhošću]]
Handrij Zejler narodźi so 1. februara 1804 w Słonej Boršći, kotraž je dźensa měšćanski dźěl [[Budyšin]]a. Handrij, prěnje dźěćo žiwnosćerja a studnjerja Jana Zejlerja a jeho mandźelskeje Marje, rodź. Běrkec ze [[Sokolca|Sokolcy]],<ref>Křćenske knihi Budyskeje katolskeje wosady; [https://data.matricula-online.eu/de/deutschland/dresden/bautzen/03/?pg=58 zapisk 11/1804]</ref> wopytowaše ludowu šulu w [[Bolborcy|Bolborcach]] a [[Wulki Wjelkow|Wulkim Wjelkowje]] a mjez 1818 a 1825 gymnazij w Budyšinje.
Handrij Zejler narodźi so 1. februara 1804 w Słonej Boršći, kotraž je dźensa měšćanski dźěl [[Budyšin]]a. Handrij, prěnje dźěćo žiwnosćerja a studnjerja Jana Zejlerja (1767–1844) a jeho mandźelskeje Marje, rodź. Běrkec ze [[Sokolca|Sokolcy]] (1773–1847),<ref>Křćenske knihi Budyskeje katolskeje wosady; [https://data.matricula-online.eu/de/deutschland/dresden/bautzen/03/?pg=58 zapisk 11/1804]</ref> wopytowaše ludowu šulu w [[Bolborcy|Bolborcach]] a [[Wulki Wjelkow|Wulkim Wjelkowje]] a mjez 1818 a 1825 gymnazij w Budyšinje. Měješe młódšej sotru a bratra, Marju (* 1805) a Jana Michała (* 1806).


Katolski biskop [[Franc Jurij Lok]] zmóžni Zejlerjej studij při [[Lipsk|Lipšćanskej]] uniwersiće, hdźež studowaše wot 1825 do 1829 ewangelsku teologiju. W lěće 1826 załoži zhromadnje z [[Hendrich Awgust Krygar|Krygarjom]] rukopisny studentski časopis ''Serska Nowina''. W tutej wozjewi Zejler 1827 prěni króć baseń [[Na sersku Łužicu]] – dźensnišu serbsku hymnu. W Lipsku zezna tež serbiskeho basnika a załožerja nowoserbiskeje literatury [[Sima Milutinović|Simu Milutinovića]].<ref>Mićo Cvijetić: ''Serbsko-serbiska literarna a kulturna wzajomnosć.'' In: [[Rozhlad]] 2001.</ref>
Katolski biskop [[Franc Jurij Lok]] zmóžni Zejlerjej studij při [[Lipsk|Lipšćanskej]] uniwersiće, hdźež studowaše wot 1825 do 1829 ewangelsku teologiju. W lěće 1826 załoži zhromadnje z [[Hendrich Awgust Krygar|Krygarjom]] rukopisny studentski časopis ''Serska Nowina''. W tutej wozjewi Zejler 1827 prěni króć baseń [[Na sersku Łužicu]] – dźensnišu serbsku hymnu. W Lipsku zezna tež serbiskeho basnika a załožerja nowoserbiskeje literatury [[Sima Milutinović|Simu Milutinovića]].<ref>Mićo Cvijetić: ''Serbsko-serbiska literarna a kulturna wzajomnosć.'' In: [[Rozhlad]] 2001.</ref>
Rjadka 12: Rjadka 12:
Handrij Zejler bu na Łazowskim kěrchowje pochowany. Na torhošću před cyrkwju stajichu jemu w lěće 1931 pomnik. Dalši pomnik nadeńdźe so w jeho ródnej Słonej Boršći. We woběmaj wsomaj je so dróha po Zejlerju pomjenowała.
Handrij Zejler bu na Łazowskim kěrchowje pochowany. Na torhošću před cyrkwju stajichu jemu w lěće 1931 pomnik. Dalši pomnik nadeńdźe so w jeho ródnej Słonej Boršći. We woběmaj wsomaj je so dróha po Zejlerju pomjenowała.


Hromadźe z mandźelskej Hanu († 16. měrca 1866) měještaj dwě dźowce, Madlenu Hilžu (1855–1915) a Marju Olgu (1857–1928). Po smjerći nana w lěće 1872 wopušćištej wonej swoju łužisku domiznu.<ref>Trudla Malinkowa: ''Row Handrija Zejlerja we Łazu.'' W Rozhledźe 7/8 2018, str. 25–31</ref>
Hromadźe z mandźelskej Hanu (rodź. Krawcec, * 1815, † 16. měrca 1866) měještaj dwě dźowce, Madlenu Hilžu (1855–1915) a Marju Olgu (1857–1928). Po smjerći nana w lěće 1872 wopušćištej wonej swoju łužisku domiznu.<ref>Trudla Malinkowa: ''Row Handrija Zejlerja we Łazu.'' W Rozhledźe 7/8 2018, str. 25–31</ref>


== Skutkowanje ==
== Skutkowanje ==

Wersija wot 14. januara 2021, 17:31

Handrij Zejler

Handrij Zejler (němsce Andreas Seiler; * 1. februara 1804 w Słonej Boršći; † 15. oktobra 1872 we Łazu) bě basnik serbskeho narodneho wozrodźenja a ewangelski farar.

Žiwjenje

Zejlerjowy pomnik na Łazowskim torhošću

Handrij Zejler narodźi so 1. februara 1804 w Słonej Boršći, kotraž je dźensa měšćanski dźěl Budyšina. Handrij, prěnje dźěćo žiwnosćerja a studnjerja Jana Zejlerja (1767–1844) a jeho mandźelskeje Marje, rodź. Běrkec ze Sokolcy (1773–1847),[1] wopytowaše ludowu šulu w Bolborcach a Wulkim Wjelkowje a mjez 1818 a 1825 gymnazij w Budyšinje. Měješe młódšej sotru a bratra, Marju (* 1805) a Jana Michała (* 1806).

Katolski biskop Franc Jurij Lok zmóžni Zejlerjej studij při Lipšćanskej uniwersiće, hdźež studowaše wot 1825 do 1829 ewangelsku teologiju. W lěće 1826 załoži zhromadnje z Krygarjom rukopisny studentski časopis Serska Nowina. W tutej wozjewi Zejler 1827 prěni króć baseń Na sersku Łužicu – dźensnišu serbsku hymnu. W Lipsku zezna tež serbiskeho basnika a załožerja nowoserbiskeje literatury Simu Milutinovića.[2]

Po nawróće do Łužicy w lěće 1830 bě najprjedy pomocny prědar a wot 1832 diakon w Klukšanskej cyrkwi a wot 1835 hač do swojeje smjerće w lěće 1872 z fararjom we Łazowskej wosadźe. Tam natwari a spěchowaše serbske towaršnostne žiwjenje.

Handrij Zejler bu na Łazowskim kěrchowje pochowany. Na torhošću před cyrkwju stajichu jemu w lěće 1931 pomnik. Dalši pomnik nadeńdźe so w jeho ródnej Słonej Boršći. We woběmaj wsomaj je so dróha po Zejlerju pomjenowała.

Hromadźe z mandźelskej Hanu (rodź. Krawcec, * 1815, † 16. měrca 1866) měještaj dwě dźowce, Madlenu Hilžu (1855–1915) a Marju Olgu (1857–1928). Po smjerći nana w lěće 1872 wopušćištej wonej swoju łužisku domiznu.[3]

Skutkowanje

Zejler płaći jako załožer moderneho serbskeho basnistwa. Nimo toho bě wón wudawaćel wšelakorych serbskich časopisow (n.př. Tydźenskeje Nowiny zhromadnje z Janom Arnoštom Smolerjom) a serbskeje gramatiki. 1847 bě Zejler sobuzałožer Maćicy Serbskeje.

Myto Zejlerja

Wot lěta 2014 spožči sakske statne knježerstwo kóžde druhe lěto po Handriju Zejlerju pomjenowane myto za wosebite zasłužby na polu serbskeje, wosebje hornjoserbskeje, rěče.

Žórła

  • Kito Lorenc (wudawaćel): Sorbisches Lesebuch. Serbska čitanka. Lipsk 1981.
  • Lucija Hajnec: Zejler, Handrij. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 642ff.

Nóžki

  1. Křćenske knihi Budyskeje katolskeje wosady; zapisk 11/1804
  2. Mićo Cvijetić: Serbsko-serbiska literarna a kulturna wzajomnosć. In: Rozhlad 2001.
  3. Trudla Malinkowa: Row Handrija Zejlerja we Łazu. W Rozhledźe 7/8 2018, str. 25–31

Wotkazy

 Commons: Handrij Zejler – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Wikisource
Wikisource
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije