Alojs Andricki: Rozdźěl mjez wersijomaj
S r2.7.1) (bot přidał: csb:Alojs Andricki |
update - mamy prěnjeho serbskeho zbóžneho! |
||
| Rjadka 9: | Rjadka 9: | ||
}} |
}} |
||
'''Alojs Andricki''' (* [[2. julija]] [[1914]] w [[Radwor]]ju; † [[3. februara]] [[1943]] w koncentraciskim lěhwje [[Dachau]]) bě [[Serbja|serbski]] katolski duchowny z biskopstwa [[Mišno]] a wurazny přećiwnik nacionalsocializma. W koncentraciskim lěhwje jeho morichu. Wón płaći jako křesćanski martrar. |
'''Alojs Andricki''' (* [[2. julija]] [[1914]] w [[Radwor]]ju; † [[3. februara]] [[1943]] w koncentraciskim lěhwje [[Dachau]]) bě [[Serbja|serbski]] katolski duchowny z biskopstwa [[Mišno]] a wurazny přećiwnik nacionalsocializma. W koncentraciskim lěhwje jeho morichu. Wón płaći jako křesćanski martrar a bu 3. junija 2011 před Drježdźanskej katedrali zbóžnoprajeny. Je prěni zbóžny serbskeho pochada. Jeho wopominanski dźeń je 3. februar. |
||
| Rjadka 52: | Rjadka 52: | ||
Dnja 27. januara 1998 wěnowaše w Drježdźanach załožba „Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer politischer Gewaltherrschaft“ zhromadnje z towarstwom „Münchner-Platz-Komitee e.V.“ Alojsej Andrickemu a čěskej žurnalistce Milenje Jesenskej pomjatny dźeń „Spomnjenja woporow nacionalsocializma“. |
Dnja 27. januara 1998 wěnowaše w Drježdźanach załožba „Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer politischer Gewaltherrschaft“ zhromadnje z towarstwom „Münchner-Platz-Komitee e.V.“ Alojsej Andrickemu a čěskej žurnalistce Milenje Jesenskej pomjatny dźeń „Spomnjenja woporow nacionalsocializma“. |
||
W nadawku Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopa bu 1998 w [[Rom|Romje]] proces zbóžnoprajenja Alojsa Andrickeho zahajeny. Andricki budźe prěni zbóžny serbskeho pochada. Zbóžnoprajenje budźe swjatkownu póndźelu, 13. junija 2011 před Drježdźanskej katedralu. |
|||
== Literatura == |
== Literatura == |
||
Wersija wot 13. junija 2011, 20:04
| Zakładne daty | |
| datum narodźenja: | 2. julija 1914 |
| ródna wjes: | Radwor |
| datum zemrěća: | 3. februara 1943 |
| městno zemrěća: | koncentraciske lěhwo Dachau |
Alojs Andricki (* 2. julija 1914 w Radworju; † 3. februara 1943 w koncentraciskim lěhwje Dachau) bě serbski katolski duchowny z biskopstwa Mišno a wurazny přećiwnik nacionalsocializma. W koncentraciskim lěhwje jeho morichu. Wón płaći jako křesćanski martrar a bu 3. junija 2011 před Drježdźanskej katedrali zbóžnoprajeny. Je prěni zbóžny serbskeho pochada. Jeho wopominanski dźeń je 3. februar.
Žiwjenje
Alojs Andricki bě syn wučerja Jana Andrickeho a wučerki Madleny Andriccyneje. Měješe dwě sotře a třoch bratrow. Třo bratřa studowachu kaž wón teologiju. Najmłódši bratr Alfons, kotryž přisłušeše jezuitskemu rjadej, padny jako wojak w Druhej swětowej wójnje.
Andricki wopytowaše ludowu šulu w Radworju, změni po štyrjoch lětach na Katolsku wyšu a natwarjacu šulu w Budyšinje a złoži maturu z wuznamjenjenjom. Wot 1934 do 1937 studowaše na Paderbornskej uniwersiće teologiju a filozofiju. Po studiju absolwowaše měšniski seminar biskopstwa Mišno w Smochćicach.
Andricki bě jako šuler sobustaw gymnazialneho towarstwa „Włada“, dwě lěće z jeho předsydu. Za čas swojeho studija bě wón redaktor serbskeho studentskeho časopisa „Serbski student“ a rěčnik serbskich studowacych.
Dnja 30. julija 1939 wuswjeći biskop Petrus Legge Alojsa Andrickeho w Tachantskej cyrkwi w Budyšinje na měšnika. Primicu woswjeći 6. awgusta 1939 w ródnej wosadźe w Radworju. Powołachu jeho za kapłana Dwórskeje cyrkwje w Drježdźanach. Tam wukonješe nadawki dušepastyrja za młodostnych, prefekta Drježdźanskich kapałnikow a prezesa Drježdźanskeje Kolpingoweje swójby.
Dušepastyr Andricki běše NSDAP a statnym městnam njepřijomny dla swojeje wosobinskeje sprawnosće a wotpokazowaceho nastajenja napřećo nacionalsocialistiskej ideologiji. Snano běše rasowym ideologam tež dla jeho wuraznej přisłušnosći k Serbam suspektny. W přednoškach a při zeńdźenjach šwikaše přesćěhanje duchownych a wěriwych přez nacionalsocialistow a kritizowaše pisma NS-ideologi Alfreda Rosenberga.
Po tym zo spytachu jeho spočatnje z přesłyšowanjemi zatrašić, zaja gestapo jeho 21. januara 1941. Po dalšich přesłyšowanjach dowjedźechu jeho 7. februara do přepytowanskeje jatby do Drježdźanskeho přepytowanskeho jastwa na George-Bähr-droze. Před tutym Drježdźanskim wosebitym sudnistwom bu w juliju 1941 dla „zachribjetnych nadpadow na stat a stronu“ („Zakoń wo zachribjetnosći“) wobskorženy a k šěsć měsacam kłódy zasudźeny. Dokelž so wobstajnje spjećowaše z nacionalsocialistami hromadźe dźěłać, bu 2. oktobra 1941, bjez toho zo bě w mjezyčasu na swobodu pušćeny, z Drježdźan do koncentraciskeho lěhwa Dachau transportowany. Tam bě z druhimi duchownymi w „farskim bloku“ zaměstnjeny. Nawod lěhwa připokaza jemu čisło jateho 27829.
Za čas swojeho přebywanja w lěhwje staraše so kapłan Andricki wědomje wo žiwjenje a zadźerženje wotpowědowace swojej zdźěłanosći a powołanju najebać njepřihódnych wuměnjenjow. Hromadźe z druhimi duchownymi studowaše prawidłownje Swjate pismo a wutwori z nimi liturgiski kruh.
W decembrje 1942 wudyri hubjenych hygieniskich wuměnjenjow a špatneho zežiwjenja dla epidemija tyfusa mjez jatymi. Krótko po hodźoch lěta 1942 schori tohorunja Alojs Andricki. Přizjewi pak so hakle 19. januara do rewěra chorych. Tam ležeše potom hromadźe z Hermannom Scheipersom w barace za chorych na brjušny tyfus. Po rozprawje Schleipersa bu Alojs Andricki wot hladarja jatych zamordowany. Tón bě Alojsej na jeho próstwu, zo by po katolskeho duchowneho šoł, kotryž by jemu sakramenty spožčił, wotmołwił: „Was einen Paffen will er haben? Eine Spritze bekommt er!“ a jeho na to z injekciju zajědojćił.
Urnu z popjełom morjeneho měšnika, kotruž bě Dachauske zarjadnistwo swójbje připósłało, pochowachu 15. apryla 1943 w Drježdźanach na Starym katolskim kěrchowje při Bjedrichowej dróze. Dnja 5. februara přenjesechu urnu w přitomnosći tysacych wěriwych ze swjedźenskim procesionom do Drježdźanskeje katedraly.
Spomnjenja a počesćowanja
Jutry 1946 wotkrychu serbscy studenća při cyrkwi w Radworju pomjatnu taflu za Alojsa Andrickeho. Serbscy młodostni, studenća a akademikarjo wosławja wot toho časa smjertny dźeń Alojsa Andrickeho jako wopomnjenski dźeń.
1984 připrawichu serbscy młodostni křiž na Kukowskim hrodźišću. Wot toho časa wuwi so hrodźišćo na zetkanišćo katolskeje młodźiny. Napismo křiža je wuwzate z wobraza primicy Alojsa Andrickeho.
Tohorunja 1984 připrawi so na ródny dom Alojsa Andrickeho w Radworju pomjatna tafla. Radworska katolska pěstowarnja dósta mjeno „Dom Alojsa Andrickeho“.
Měsće Budyšin a Drježdźany pomjenowaštej dróze po Alojsu Andrickim.
Zakładna šula w Rząsinach w Šleskej je so po nim pomjenowała.
Dnja 27. januara 1998 wěnowaše w Drježdźanach załožba „Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer politischer Gewaltherrschaft“ zhromadnje z towarstwom „Münchner-Platz-Komitee e.V.“ Alojsej Andrickemu a čěskej žurnalistce Milenje Jesenskej pomjatny dźeń „Spomnjenja woporow nacionalsocializma“.
Literatura
- Hermann Scheipers: Gratwanderungen – Priester unter zwei Diktaturen. Lipsk 1997. ISBN 3-7462-1221-9
- Marja Kubašec: Biographie Alois Andritzki. Budyšin 1967
- skrótšena wersija biografije, Berlin 1974, (w rjedźe Christ in der Welt)
- 1979, druhi nakład w serbskej rěči (Alojs Andricki)
- Joachim Reinelt: Ein Lichtzeichen für unsere Zeit. W: Kirchliches Amtsblatt für das Bistum Dresden-Meißen lětnik 8 (1998), zešiwk 14, str. 188-192.
- Siegfried Seifert: Kaplan Alois Andritzki. W: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, wudate wot Helmuta Molla, 1. zwjazk, Paderborn 1999. str. 154-156.
- Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn: Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984