Lipowa hora
| Lipowa hora Linzberg | |||
|---|---|---|---|
| |||
| wysokosć | 459 m | ||
| kraj | Sakska, Němska | ||
| masiw | Łužiske hory | ||
| kamjenizna | granodiorit | ||
| |||
Lipowa hora (němsce Linzberg) je 459 metrow[1] wysoka hora w gmejnje Wjazońcy w sakskej Hornjej Łužicy.
Mjeno
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Najstarše znate mjeno je Lipowa hora. Tole wobsteji ze serbskich słowow „lipa“ a „hora“ . Němske pomjenowanje Linzberg resp. starši Linßberg pochadźa z mjena Lindenberg, kotrež woznamjenja tež Lipowa hora a wobsteji z němskich słowow „Linde“ (lipa) a „Berg“ (hora). Staršej němskej pomjenowani stej Linzhübel a Scheibenhübel.[2]
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Hora naspomni so prěni króć w hornjołužiskej hraničnej lisćinje z lěta 1241, kotraž hranicy mjez Čěskim kralestwom a knjejstwom Mišnjanskich biskopow postaji. Na Oederowej karće Sakskeje z kónca 16. lětstotka je na skłoninje Lipowej hory lěs z mjenom Kirchwaldt (Cyrkwinski lěs) narysowany. Pod horu namakachu při lěsnistwowych dźěłach wšelake slěborne pjenjezy, z kotrychž so dwanaće kuskow ze 16. abo 17. lětstotka zachowa.[2]
Přirodne poměry
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Hora leži w sakskim dźělu Łužiskich horow a jich mesogeochorje Sewjerne hornjołužiske hory.[3] Na Lipowu horu nawjazuja na juhozapadźe hora Sokolnik (586 m), na juhowuchodźe Vogelberg (462 m) a na sewjerozapadźe wuběžk Lipowej hory Dawidowa hórka (420 m).[1] Geologisku podłohu twori přewažnje dwubłyšćinkaty granodiorit a na sewjernej podnoze namaka so tež łužiski granodiorit.[4] Najbóle rozšěrjeny typ pódy je podzolna bruna póda a mało tež wustupuja eroděrowana parabruna póda-pseudoglej, glej-koluvisol a regosol.[5] Wuchodnje hač sewjernje pod horu ćeče rěka Wjazońca a na zapadnej skłoninje wužórli so rěčka Rotes Floß. Cyła hora tak słuša k přitočnišću Łobja a tuž Sewjerneho morja. Najwjetši dźěl Lipoweje hory je z jehlinowym lěsom zalěsnjeny. Wuchodnje hač sewjernje pod horu wupřestrěwatej so wjesce Rynar a Wjazońca. Lipowa hora leži w krajinoškitnej kónčinje Hornjołužiske hory (nimo wsow) a dźěl tohorunja leži w europsce wuznamnej kónčinje Hornja Wjazońca a pódlanske rěki.[6] Hora je tež dźěl lěsneje kónčiny Hohwald.
Turistika a wobchad
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Přez Lipowu horu wjedźe žołto markěrowana pućowanska šćežka, kotraž zwjazuje Wjazońcu z korčmu Hohwaldschenke, a zelena šćežka, kotraž zwjazuje Wjazońcu z Rynarjom. Přez sewjernu skłoninu wjedźe železniska čara Budyšin – Žandow ze železniskim zastanišćom „Neukirch (Lausitz) Ost“.[7]
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ 1,0 1,1 Digitale Topographische Karte Sachsen 1 : 10 000 (němsce) Staatsbetrieb Geobasisinformation und Vermessung Sachsen. Wotwołane dnja 28. septembra 2025.
- ↑ 2,0 2,1 Um Stolpen und Neustadt (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 17). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1970.
- ↑ FDZ Naturräume in Sachsen (němsce) IÖR-Forschungsdatenzentrum. Wotwołane dnja 28. septembra 2025.
- ↑ Geologische Karte Sachsen 1 : 50 000 (němsce) Staatsbetrieb Geobasisinformation und Vermessung Sachsen. Wotwołane dnja 28. septembra 2025.
- ↑ Bodenkarte Sachsen 1 : 50 000 (němsce) Staatsbetrieb Geobasisinformation und Vermessung Sachsen. Wotwołane dnja 28. septembra 2025.
- ↑ Schutzgebiete in Deutschland (němsce) Bundesamt für Naturschutz. Wotwołane dnja 28. septembra 2025.
- ↑ Mapy.com: turistická mapa (němsce) Mapy.com. Wotwołane dnja 28. septembra 2025.
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Um Stolpen und Neustadt (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 17). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1970.
Wotkazaj
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Lipowa hora – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Mapy.com: pućowanska karta, Lipowa hora a wokolina
Sewjerozapadny wuběžk: Klóšterska hora (Pinč) | Trjechowska hora | Knježnina hora | Butrowa hora
Sewjerny rjećaz: Spitzberg | Honak | Wulki Pichow | Ćeleńc | Mnišonc | Lubin | Lubjenc | Žmórc | Čornobóh | Rubježny hród
Druhi rjećaz: Sokolnik | Motydłowska wyšina | Chołmy | Běłobóh | Pastwina hora (Suche Hendrichecy)
Třeći rjećaz: Schlechteberg | Kotmar | Beckenberg | Großer Stein | Weißer Stein | Oberoderwitzer Spitzberg | Hutberg | Sonnenhübel | Großer Berg | Schönbrunner Berg | Schanzberg
Štwórty rjećaz: Ungerberg | Tanečnice (Čěska) | Hraniční vrch (Čěska) | Frenzelsberg