Indiska
|
|
| hesło Satyameva Jayate | |
| zakładne daty: | |
| swójske mjeno | भारत गणराज्य Bhārat Ganarājya Republic of India |
| stolica | Nowy Delhi |
| přestrjeń | 3.287.590 km² |
| wobydlerstwo | 1.251.695.584 (2015)[1] |
| hustosć | 380,7 wob./km² |
| forma knježerstwa | parlamentariska zwjazkowa republika |
| hłowa stata | prezident Ram Nath Kovind |
| šef knježerstwa | ministerski prezident Narendra Modi |
| měna | indiska rupija |
| hamtska rěč | hindišćina, jendźelšćina a dalšich 21 rěčow |
| hymna | Vandē Mātaram |
| časowe pasmo | UTC+5:30 |
| njewotwisnosć | 15. awgusta 1947 wot Zjednoćeneho kralestwa |
| Top Level Domain | .in |
| telefon | +91 |
| Połoženje Indiskeje na zemi | |
 | |
Indiska je wulki njewotwisny stat w južnej Aziji na indiskim subkontinenće. Je zwjazkowa republika z 28 zwjazkowymi statami a sydom zwjazkowymi teritorijemi. Indiska je multietniski kraj a z wjace hač 1,25 miliardami wobydlerjow druhi najwjetši stat swěta po wobydlerstwje. Tež po přestrjeni słuša k dźesać najwjetšim krajam.
W lěće 1947 sta so Indiska njewotwisna wot Zjednoćeneho kralestwa, wostanje pak čłon Commonwealtha.
W hindišćinje rěka kraj Bhārat, mjeno w europskich rěčach pochadźa wot rěki Indus.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Mjezuje z Pakistanom na sewjerozapadźe, z Chinskej a z Nepalom na sewjerowuchodźe a z Bangladešom na wuchodźe. Na sewjeru je Himalaja přirodna hranica kraja, w juhu wobdawa Indiski ocean strony. Susodne kraje w oceanje su Sri Lanka a Malediwy.
Najwjetše metropolowe kónčiny w Indiskej su Delhi, Mumbai (prjedy Bombay), Kolkata (Kalkutta), Chennai (Madras), Bengaluru (Bangalore), Hyderabad, Ahmedabad a Pune.
Rěče
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W Indiskej so wjace hač 400 rěčow rěči. Wjetšina Indičanow rěči indoariske rěče. Z nich je hindišćina najwažniša. Na juhu Indiskeje so přewažnje drawidske rěče rěča, na přikład tamilšćina. 21 rěčow je oficielnje připóznate.
72% su Indoariske rěče.
25% su Drawidske rěče.
Druhe w Indiskej wužiwane rěče su Awstro-aziske rěče kaž Santali a Tibeto-burmaske rěče kaž Manipuri.
Klima
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wjedro na subkontinenće je prěnjorjadnje wot dešćoweho časa (monsuna) wotwisne. Wón započina kónc meje při pobrjoze Kerale w juhozapadźe Indiskeje połkupy a ćehnje w běhu přichodneho połdra měsaca do sewjerowuchodneho směra přez kraj.
Wosebje w pralěsowych kónčinach w sewjerowuchodźe a w Bengalskej nižiny móže w tutym času k ćežkim powodźenjam přińć, a při kromje Himalaje njejsu wotwalenja hory zrědka. Spočatk septembra je sewjer přewažnje bjez dešća, ale traje dalšej měsacaj doniž so tež mróčele na južnym Dekkanje a w Kerali njezminu.
Wuchodny pobrjóh Andry Pradeša a Tamil Nadu kaž tež južna Kerala dožiwja mjez oktobrom a decembrom dla sewjerozapadneho monsuna hišće druhi dešćowy čas.
Administratiwne dźělenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Indiska republika je rozdźělena do 28 zwjazkowych statow a 7 teritorijow.
Zwjazkowe staty
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
| AP | Andra Pradeš |
| AR | Arunačal Pradeš |
| AS | Asam |
| BR | Bihar |
| CG | Čatisgar |
| GA | Goa |
| GJ | Gudźarat |
| HP | Himačal Pradeš |
| HR | Harjana |
| JH | Dźarkand |
| JK | Dźamu a Kašmir |
| KA | Karnataka |
| KL | Kerala |
| MH | Maharaštra |
| ML | Megalaja |
| MN | Manipur |
| MP | Madja Pradeš |
| MZ | Mizoram |
| NL | Nagaland |
| OR | Orisa |
| PB | Pandźab |
| RJ | Radźastan |
| SK | Sikkim |
| TN | Tamil Nadu |
| TR | Tripura |
| UA | Utar Ančal |
| UP | Utar Pradeš |
| WB | Zapadna Bengalska |
Zwjazkowe teritorije
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| AN | Andamany a Nikobary |
| CH | Čandigar |
| DD | Daman a Diu |
| DL | Delhi |
| DN | Dadra a Nagar Haveli |
| LP | Lakšadwip |
| PY | Pudučeri (prjedy Pondicherry) |
Žorła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Indiska – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Afghanistan
• Armenska
• Azerbajdźan
• Bahrain
• Bangladeš
• Bhutan
• Brunei
• China
• Cypernska
• Egyptowska2
• Filipiny
• Georgiska
• Indiska
• Indoneska3
• Irak
• Iran
• Israel
• Japanska
• Jemen
• Jordaniska
• Južna Koreja
• Kambodźa
• Katar
• Kazachstan1
• Kirgiska
• Kuwait
• Laos
• Libanon
• Malajzija
• Malediwy
• Mongolska
• Myanmar
• Nepal
• Oman
• Pakistan
• Ruska1
• Sawdi-Arabska
• Sewjerna Koreja
• Singapur
• Sri Lanka
• Syriska
• Tadźikistan
• Taiwan
• Thailandska
• Turkmenistan
• Turkowska1
• Uzbekistan
• Vietnam
• Wuchodny Timor
• Zjednoćene Arabske Emiraty
Wotwisne teritorije
Hodowna kupa
• Hongkong (China)
• Kokosowe kupy
• Macao (China)
• Palestina
• Tibet (China)
• Ujgurska (China)
Zwadne teritorije
Abchaziska
• Južna Osetiska
• Nahórski Karabach
• Turkowska republika Sewjerna Cypernska
1 leži zdźěla w Europje. 2 leži zwjetša w Africe. 3 leži zdźěla w Oceaniji.