Hórki
| |||||
| gmejna: | Chrósćicy | ||||
| zagmejnowanje: | 1974 | ||||
| wobydlerstwo: | 240 (31. decembra 2023)[1] | ||||
| wysokosć: | 158 metrow n.m.hł. | ||||
51.262514.253888888889158
| |||||
| póstowe čisło: | 01920 | ||||
| předwólba: | 035796 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Pohlad z juha na Hórki | |||||
wikidata: Hórki (Q160797)
| |||||
Hórki (němsce Horka) su hornjołužiska wjes z 240 wobydlerjemi[2] w srjedźišću Budyskeho wokrjesa. Z lěta 1974 słušeja ke gmejnje Chrósćicy. Wjetšina wobydlerjow ma serbšćinu jako maćeršćinu.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wjes namaka so tři kilometry sewjernje Chrósćic na wuchodnym boku něhdźe 200 metrow wysokeho hórskeho hrjebjenja, wuběžka Chróšćanskeje Šibjeńcy, zwotkelž pochadźa tež wjesne mjeno. W mokrej Hórčanskej wužłobinje wužórli so Dobroščanska rěčka, kotraž běži do sewjerneho směra a wuliwa so pola Kulowa do Čorneho Halštrowa. Wjesne hona maja přestrjeń wot 2,51 km².
Susodne wjeski su Dobrošicy na sewjerowuchodźe, Jaseńca na juhowuchodźe, Chrósćicy na juhu a Worklecy kaž tež Nowa Wjeska na zapadźe.
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Sydlišćo naspomni so prěni raz najskerje w klóštrowym registru lětow 1374/82 jako Hannos Harke. W blišej wokolinje namakaja so wjacore skały, z kotrychž wudobywachu wot 1812 łužiski granodiorit. Poslednja skała zawrě so w lěće 1983 a je dźensa nurjenski rewěr.
Dnja 26. apryla 1945 zamordowachu němscy esesowcy w běhu bitwy wo Budyšin w Hórkach zranjenych pólskich wojakow.
Wot 1931 do 1993 mějachu w Hórkach swójsku zakładnu šulu. W 1960tych lětach nastachu sewjernje wsy koparski stadion, hosćenc a kehelnja. Wojerski pomnik wosrjedź wsy bu w lěće 1933 postajeny a 1993 wobnowjeny.
Wobydlerstwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
| Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[3] | Hórki | gmejna |
|---|---|---|
| ličba wobydlerjow | 282 | 1058 |
| ličba domjacnosćow | 94 | 339 |
| wosoby na domjacnosć | 3,0 | 2,9 |
| swójby | 80 | 292Chr |
| bydlenske twarjenja | 81 | 299 |
| bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) | 35,3 | 35,9 |
| přerězna staroba w lětach | 42,0 | 44,0 |
| kwocient młodostnycha | 31 % | 29 % |
| kwocient starychb | 34 % | 34 % |
| podźěl prózdne stejacych bydlenjow | 2,1 % | 3,2 % |
| a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||
Po Mukowej statistice mějachu Hórki we 1880tych lětach 230 wobydlerjow, mjez nimi 226 Serbow (98 %) a jenož štyrjo Němcy.[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa Hórčanskeje gmejny wot 89,2 %.[5]
W lěće 1925 bě mjez 209 wobydlerjemi 195 katolskich. Katolscy wěriwi słušeja ze starodawna ke Chróšćanskej wosadźe, ewangelscy chodźa do Smječkec.
Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Mikławš Hicka (1821–99), wučer a publicist
- Jurij Hejduška (1874–1956), duchowny, spisaćel nabožinskich spisow
- Jakub Wjacsławk (1885–1951), slawist a bibliotekar
- Jurij Brusk (1889–1950), farar a spěchowar serbskeho dźiwadła
- Jurij Chěžka (1917–1944), prěni zastupjer moderneje poezije dwaceteho lětstotka w serbskej literaturje
- Hanamarja Šěrcec (1918–43), ratarska dźěłaćerka, wopor fašizma („Židowka Hana“)
- Jan Wornar (1934–1999), spisowaćel
- Jurij Koch (* 1936), spisowaćel
Hlej tež[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Galerija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
-
Wojerski pomnik na nawsy -
Kopolak za Hanu Šěrcec -
Wopomnjenska tafla při ródnym domje Jurja Chěžki -
Smolic statok -
Modlerski stołp při Chróšćanskej
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Westliche Oberlausitz zwischen Kamenz und Königswartha (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 51). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1990, ISBN 3-05-000708-7, str. 110sl.
- Hórki w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ staw: 31. decembra 2023; am-klosterwasser.de
- ↑ staw: 31. decembra 2023; am-klosterwasser.de
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Chrósćicy (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 97. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 251. [278 wobydlerjow, z nich 194 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 0 z pasiwnymi, 54 serbskich dźěći a młodostnych, 30 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Hórki – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow