Brězynka (Malešecy)

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Brězynka
Briesing
Połoženje Brězynki na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Brězynki na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Brězynki
Połoženje Brězynki
gmejna: Malešecy
zagmejnowanje: 1936 (do Delnjeje Hórki)
wobydlerstwo: 111 (31. decembra 2022)[1]
přestrjeń: 2,4 km²
wysokosć: 150 metrow n.m.hł.
51.23611111111114.4875150
póstowe čisło: 02694
předwólba: 03591
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Brězynčan/-ka
adjektiw:
Brězynčanski
skłonowanje:
Brězynki, Brězynce, Brězynku, Brězynku, w Brězynce
Wojerski pomnik w Brězynce
Wojerski pomnik w Brězynce

Wojerski pomnik w Brězynce

Brězynka (prjedy tež Brěznik,[2] němsce Briesing) je wjes ze 111 wobydlerjemi[3] na wuchodźe hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Słuša ke gmejnje Malešecy a leži 150 m nad mórskej hładźinu při Sprjewi w južnym dźělu hornjołužiskeje hatoweje krajiny. Hač do lěta 1936 běše samostatna gmejna.

Susodne wjeski su Čelchow (Wulkodubrawska gmejna) na sewjeru, Malešecy na wuchodźe, Plusnikecy na juhowuchodźe, Delnja Hórka na juhu a Mała Dubrawa na zapadźe.

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Prěnje historiske naspomnjenje jako Bresin pochadźa z lěta 1237. Po sydlišćowej formje jedna so wo rozšěrjeny kulowc, w kotrymž wukonješe ležownostne knjejstwo přez lětstotki ryćerkubło w susodnej Delnjej Hórce, při čimž běše podźěl wjeski tež we wobsydstwje Dobrošečanskich knjezow.[4]

Wobydlerstwo a rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 183 wobydlerjow, z nich 176 Serbow (96 %).[5] Ewangelscy wobydlerjo słušeja znajmjeńša ze 17. lětstotka do Malešanskeje wosady, do toho snadź do Budyšinskeje.

Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 126 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 41,7 lět (Sakska: 46,4).[6]

Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Bjedrich Awgust Wićaz (1865–1927) – inženjer a towarstwowy prócowar
  • Arnošt Bart-Brězynčanski (1870–1956) – politikar a serbski narodny aktiwist, dołholětny wobydler a wjesnjanosta Brězynki
  • Měrćin Kasper (1929–2011) – stawiznar, direktor Instituta za serbski ludospyt, šefredaktor Lětopisa
  • Gerat Kašpor (1930–1967) – žurnalist, dołholětny načolnik serbskeho rozhłosoweho studija

Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Briesing/Brězynka. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 236sl.


Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Měrćin Kaltšmit: Brězynka – W susodstwje hatow. W Rozhledźe 10/1993, str. 354–356
  1. staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
  2. Křesćan Bohuwěr Pful: Łužiski serbski słownik. Maćica Serbska, Budyšin 1866, str. 46 (online).
  3. staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
  4. Brězynka w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  5. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 51. → wšě wjeski
  6. Wuslědki ludličenja 2011 za Malešecy (pdf)

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Brězynka – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije