Bixa orellana
| |
| (Bixa orellana) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy II | |
| rjad: | (Malvales) |
| swójba: | (Bixaceae) |
| ród: | Bixa |
| družina: | Bixa orellana |
| wědomostne mjeno | |
| Bixa orellana | |
| L. | |
Bixa orellana je štom abo kerk ze swójby (Bixaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Bixa orellana je štom, kotryž docpěje wysokosć wot hač do 9 m, abo kerk, kotryž docpěje wysokosć wot něhdźe 3 m.
Wulke, stołpikate łopjena su wutrobojte a bronzobarbnje přeběža. Wone njesu pódlanske łopješka.
Kćěje w lěću. Kćenja su čerwjene, róžojte abo běłe, kotrež steja w promjenjach.
Płody a symjenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su čerwjene a mandlojte a njesu čerwjene seršće. Wone hišće dołho na hałuzach wostanu. Jednotliwe symjenja njesu čerwjeny mantl (Arillus), z kotrehož so móže bohata na karotin barbizna hotować.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w ćopłych a bjezozmjerzkowych stejnišćach.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w tropiskej Americe domjaca. Ale nětko je do tropiskeje Afriki rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Bixa orellana so jako pyšnu rostlinu plahuje. Barbizna so za barbjenje cyroby (butra, šokolada, twarožk) a tekstilijow wužiwa.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 141 (němsce)
- "La Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto" (NPIV), 2002, ISBN 2-9502432-5-8, strona 155, pod hesłom bikso (Bixa) (eo)
