Bender
swójske mjeno | Bender | ||
| |||
Wopon a chorhoj | |||
---|---|---|---|
| |||
Zakładne daty | |||
stat | Moldawska | ||
wysokosć | 15 metrow n.m.hł. | ||
přestrjeń | 97,29 km² | ||
wobydlerstwo | 83.800 (2017) | ||
hustosć zasydlenja | 8,6 wob./km² | ||
póstowe čisło | MD-3200 | ||
předwólba | (+373) 552 | ||
awtowa značka | A | ||
Bender (jidisce בענדער Bender, rusce Бендеры Bjendery; ukrainsce Бендери Bendery; tež Tighina) je město w mjezynarodnje njepřipóznatym staće Podnjesterska, kiž słuša po ludowym prawje do Moldawskeje. Z wjace hač 80.000 wobydlerjemi je wone druhe najwjetše město w Podnjesterskej abo štwórte najwjetše w Moldawskej.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Leži při prawym brjoze rěki Dnjestr něhdźe 55 kilometrow juhowuchodnje Kišinjowa a něhdźe 15 kilometrow zapadnje wot města Tiraspol. Město je jedyn z mało teritorijow zapadnje Dnjestra, kotrež steja přiwšěm pod kontrolu Podnjesterskeje. Kontrolny dypk mjez Moldawskej a Podnjesterskej nadeńdźe so zapadnje města.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Sydlišćo naspomni so prěni raz w lěće 1408 jako Тягянакача (Tjagjanakača). Wone słušeše dołho do Moldawskeho wjerchowstwa a měješe tehdy rumunske mjeno Tighina. Jako zdobychu Osmanojo w lěće 1538 město, přemjenowachu je na Bender. 1812 sta so město z dźělom ruskeho carstwa, kotrež wužiwaše ruske mjeno Bjendery.
Wulka židowska wosada (1897: 34% [1]) je so přez holocaust dospołnje zničiła.
Wobydlerstwo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Ma něhdźe 84 tysac wobydlerjow.[2]
lud | 1897 (%) | 1930 (%) | 1989 (%) | 2004 (%) |
---|---|---|---|---|
Rusojo | 10 984 (34,5 %) | 15 116 (48,2 %) | 57 800 (41,9 %) | 46 387 (44,2 %) |
Moldawčenjo | 2 338 (7,4 %) | 5 464 (17,4 %) | 41 400 (29,9 %) | 25 888 (24,7 %) |
Ukrainjenjo | 6 112 (19,2 %) | 1 349 (4,3 %) | 25 100 (18,2 %) | 18 725 (17,8 %) |
Židojo | 10 632 (33,4 %) | 8 279 (26,4 %) | - | 392 (0,4 %) |
Bołharjo | 112 (0,3 %) | 170 (0,5 %) | 3 800 (2,8 %) | 3 332 (9,8 %) |
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Бендеры, Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона, т. 4: Бе-Абидан — Брес, стлб. 105—106
- ↑ Социально-экономическое развитие ПМР за 2013 год (окончательные данные), Госстатслужба ПМР
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Бендеры// Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: в 86 т. (82 т. и 4 доп.), СПб., 1890—1907, т. III (1891): Банки — Бергер, с. 423
- Бендеры// Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1911—1915., т. 4: Б — Бомба, с. 468—469
- Bendery, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa 1880.
Wotkazaj
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Anenii Noi | Bălți | Basarabeasca | Bender | Biruința | Briceni | Bucovăț | Cahul | Căinari | Călărași | Camenca | Cantemir | Căușeni | Ceadîr Lunga | Cimișlia | Codru | Comrat | Cornești | Costești | Crasnoe | Cricova | Criuleni | Cupcini | Dnestrovsc | Dondușeni | Drochia | Dubăsari | Durlești | Edineț | Fălești | Florești | Frunză | Ghindești | Glodeni | Grigoriopol | Hîncești | Ialoveni | Iargara | Kišinjow | Leova | Lipcani | Maiac | Mărculești | Nisporeni | Ocnița | Orhei | Otaci | Rezina | Rîbnița | Rîșcani | Sîngera | Sîngerei | Slobozia | Șoldănești | Soroca | Ștefan Vodă | Strășeni | Taraclia | Telenești | Tiraspol | Tiraspolul Nou | Tvardița | Ungheni | Vadul lui Vodă | Vatra | Vulcănești