Albert Hofmann
Albert Hofmann (* 11. januara 1906 w Badenje (Aargau), † 29. apryla 2008 w Baselu) bě šwicarski chemikar a wuslědźer wědomje rozšěrjaceje substancy LSD. Wuznamjenili su jeho z titulom čestneho doktora.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Albert Hofmann wotrosće jako najstarši wot štyrjoch bratrow a sotrow w swójbje rjemjeslnika. Zahe absolwowaše swoje wuwučowanje na překupca a započa 1925 chemiju na uniwersiće w Zürichu studować. Štyri lěta pozdźišo promowowaše z wuznamjenjenjom. Přizamknyła je so za wjace hač štyri lětdźesatki (hač do wuměnka 1971) jeho slědźerska dźěławosć pola firmy Sandoz w Baselu. W lěće 1943 nadeńdźe halucinogenu skutkownosć LSD. Hač do smjerće bydleše na hórskej łuce Rittimatte na kromje Šwicarskeje Jury.
Slědźerske dźěło
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Sporušk a LSD
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W ramiku slědźenjow wo žitnym hribom sporušk a z wotpohladom, stimulans za wobtok wuwić, je Hofmann 1938 najwšelakoriše amidowe deriwaty Lysergoweje kisaliny syntetizował, mjez nimi – jako 25. substancu tutoho rjadu pospytow – tež dietylamid LSD-25.
W pospytach ze zwěrjatami zawinowaše substanca njeměrnosć mjez zwěrjatami, ale njepokazowaše fenologisce relewantne abo zajimawe kajkosće, čehoždla njeje so LSD hižo dale přepytował. W lěće 1943 pak so Hofmann za to rozsudźi, LSD wospjet syntetizować. Při dźěle w laborje bě wón njejapcy njeměrny a so derje nječuješe, čehoždla swoje dźěło přetorhny a domoj jědźe. Jako domoj dóńdźe, widźeše za začinjenymaj wočomaj za něhdźe dwě hodźinje barbojte geometriske mustry (pseudohalucinacije), kotrež jeho na kaleidoskopy dopomnichu. Wón sam z toho wuchadźa, zo bě so bjez wotpohlada małe mnóstwo LSD do jeho ćěła zadobyło.
Po tutym nazhonjenju wuspyta LSD dnja 19. apryla 1943 hišće raz pod dohladom sam a swoje dožiwjenje protokolowa.
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Albert Hofmann – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow