Adolf Sommer
Adolf Sommer (tež Žemr, němsce Gustav Adolph Sommer; * 25. februara 1862 w Budyšinje, † 3. septembra 1909 runje tam) bě serbski wučer, spisowaćel a kulturny prócowar. Swoje twórby wozjewješe zdźěla pod pseudonymom Hrodźišćan.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Adolf Sommer narodźi so 1862 jako syn mulerja w Budyšinje. Wón wopytowaše měšćansku šulu a přihotowaše so wot lěta 1876 na Krajnostawskim seminarje w Budyšinje na wučerstwo. Wot lěta 1881 skutkowaše jako pomocny wučer w Hućinje a powoła so 1884 do Budyšina na hólču a ratarsku šulu, na kotrejž hač do 1909 wuwučowaše. Wot lěta 1894 běše zdobom wučer serbšćiny na gymnaziju. W lěće 1909 Sommer na sćěhach zahorjeneje žiły w noze zemrě a bu 6. septembra 1909 na Tuchorju pochowany.
Skutkowanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Korla Awgust Fiedler zdoby Sommera za serbske kulturne skutkowanje. Wón dopisowaše do Serbskich Nowin a do časopisow Łužica a Pomhaj Bóh. Sommer přiswoješe sej rušćinu, připóznawaše so při sudnistwje jako tołmačer a přełožowaše wšelake twórby Lewa Nikolajewiča Tolstoja, Wladimira Korolenka a Aleksandra Sergejewiča Puškina do serbšćiny. Jan Arnošt Holan pohnu jeho so z nim 1898 na pućowanje do Ruskeje podać, wo čimž pozdźišo w reportaži we Łužicy rozprawješe. Sommer přełoži a připrawi wjacore wjesolohry za serbske dźiwadło (předewšěm za Budysku Bjesadu) a skutkowaše zdobom sam w nich sobu.
W Hućinje bu Sommer wot tamnišeho kantora Handrija Bajerja za pčołarstwo zahorjeny, załoži a skutkowaše we wšelakich pčólnych towarstwach sobu. Wón zawostaji fragmentaj, serbska pčólna kniha a historija serbskeho pčołarstwa, kotrež chcyše dopisawši je jako knize wudać.
Sommer běše wot lěta 1881 sobustaw Maćicy Serbskeje a zdobom jeje dołholětny wuběrkownik.
Wuběr twórbow
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Swjatowitowa swjatnica. (po Ladislavje Stroupežnickým, premjera 1893)
- Wón wšak njewě, što by chcył. (premjera 1894)
- Serbske Nowiny čisło 365. (premjera 1896)
- Moje lońše pućowanje k bratrowskim a cuzym narodam. We: Łužica, Budyšin 1899.
- Za Budyšinom na roli. We: Łužica, Budyšin 1912.
- W hosćencu Zeleneho zmija. We: Łužica, Budyšin 1915. (wjeselohra)
Žórle
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- R.: Nekrolog LXI. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Lětnik 64 (1911), čo. 2, str. 134–137. (hsb.)
- Jurij Młynk: Sommer, Adolf. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 515.