Krajny wokrjes Sakska Šwica
| Wopon | Karta |
|---|---|
|
|
| daty z lěta 2008 | |
| Doba eksistency: | 1994–2008 |
| zwjazkowy kraj |  Sakska
|
| knježerstwowy wobwod | Drježdźany |
| zarjadniske sydło | Pěrno |
| přestrjeń | 887,89 km² |
| wobydlerstwo | 137.200 (31. decembra 2007) |
| hustosć zasydlenja | 155 wob. na km² |
| awtowa značka | PIR |
| rozčłonkowanje | 25 gmejnow |
| adresa zarjadnistwa | Zehistaer Straße 9 01796 Pirna |
| krajny rada | Michael Geisler (CDU) |
| Połoženje wokrjesa Sakska Šwica w Sakskej | |
 | |
Krajny wokrjes Sakska Šwica (němsce Landkreis Sächsische Schweiz) běše wot 1994 do 2008 krajny wokrjes w Sakskej. Wot 1. awgusta 2008 twori hromadźe z něhdyšim krajnym wokrjesom Weißeritzkreis nowy wokrjes Sakska Šwica-Wuchodne Rudne hory.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Krajny wokrjes Sakska Šwica ležeše juhowuchodnje krajneje stolicy Drježdźany. Susodne teritorije běchu Čěska na wuchod a na juh, wokrjes Weißeritzkreis na zapad, Drježdźany w sewjerozapadźe a na sewjer krajnej wokrjesaj Kamjenc a Budyšin. Jadrowy teritorij wokrjesa wobsahuje Saksku Šwicu, w sewjerowuchodźe wšak tež wuběžki Łužiskich hór a na zapad předběžki Rudnych hór. Prěki přez wokrjes běži Łobjo. Najniše městno wokrjesa je při Łobjowym brjoze na mjezy z Drježdźanami z 109 m, najwyše městno je wyšina Oelsener Höhe z 644 m pola Oelsena w juhozapadźe wokrjesa we wuchodnych Rudnych horach.
Hospodarstwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Prjedy bě we łobjowym dole wokoło Heidenau a Pirny wjele industrije, na př. celulozowe zawody a wobručowa industrija. Tute zawody hižo njeeksistuja, přestrjenje su so saněrowali a do wobwody małopřemysłow přetworili. Pola Königsteina wukonješe SDAG Wismut uranowe hórnistwo. Tute je tohorunja zawrjene a wotpowědne podkopki so saněruja.
Dźensa je turizm wažna hospodarska hałuza z wjacorymi lěkowanišćemi, w Zebnicy je zhotowjenje kumštnych kwětkow kaž tež zhotowjer modelowych železničkow.
Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Region wupłodźi předewšěm w lěće 2004 přez nadpřerěznje wysoke wuslědki (hač k 25 %) prawicarskoekstremneje NPD pola sakskich komunalnych a krajnosejmowych wólbow negatiwne powěsće. Kameradstwo skinheadow „Skinheads Sächsische Schweiz“ (SSS) je so tu w lěće 1997 załožiło. Jeho mócnosć bu w lěće 2000 na 100 čłonow trochowana. Jeho namócneho razu dla je je sakski nutřkowny minister w aprylu 2001 zakazał. Neonacije su wšak přeco hišće aktiwni w regionje. Jeničce mjez 2002 a 2004 bě 930 prawicarskoekstremnych přesahow, předewšěm napřećo lěwim młodźencam a wukrajnikam a něhdźe 600 wozjewjenkow pola zarjadow.
Wobchad[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
A 17 mjez Drježdźanami a němsko-čěskej mjezu je wot decembra 2006 přezcyłnje wobjězdźomna. Na sewjer tanguje B 6 wokrjes, podłu Łobja přeběži B 172. Namjezny přechody do Češkeje su w Bahratalu do Petrovic, Schmilka pola Žandowa do Hřenska a w Zebnicy do Dolního Poustevny. Nimo toho je wulka ličba mjezu překročacych turistiskich pućow a mjezu překročacy přewoz z Schöny do Hřenska. Podłu Łobja wjedźe so hłowna čara železnicy (z Drježdźan do Prahi) a pódlanska čara z Žandowa přez Zebnicu dale do Neustadta a Müglitztalbahn z Heidenau do Altenberga. Wobě čarje wuznamjenjatej so přez wuske křiwicy, nastupy, tunle a wiadukty, čara Žandow–Zebnica–Neustadt dósta tohodla tež mjeno Sakski Semmering, byrnjež so tute mjeno poprawom Windbergowej železnicy pola Freitala/Drježdźan přiličiło. Byrnjež dołha tradicija za wužiwanje mjena Sakski Semmering za čaru Žandow–Zebnica–Neustadt była, je sudnistwo rozsudźiło, zo njesmě čara hižo tute mjeno njesć.
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Krajny wokrjes je přez wokrjesnu reformu 1. awgusta 1994 z wokrjesow Zebnica a Pěrno nastał. Při wulkej wodźe Łobja w lěću 2002, t. mj. lětstotkowa lijeńca bu wjele městow a gmejnow ćežko trjechiło, najprjedy přez přitoki Łobja a potom přez wulku wodu Łobja samoho.
Wot 1. awgusta 2008 płaći nowa wokrjesna reforma, po kotrejž dotalnej wokrjesaj Sakska Šwica a Weißeritzkreis stej ke krajnemu wokrjesej Sakska Šwica-Wuchodne Rudne hory fuzionowałoj. Nowe wokrjesne sydło je Pěrno.
Wopon[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
|
|
Rozjasnjenje wopona: Na zelenym polu běłe (heraldisce: slěborne) polo wotlěwa horjeka doprawa deleka (heraldisce: wot horjeka prawo do deleka lěwo).
Symbol za krajinowu dominantu wokrjesa, Łobjo. Łobjo je kaž žadyn druhi krajinowy element region w jeho natwarje, w jeho stawiznach kaž tež w hospodarskim a kulturalnym wuwiću. Łobjo bě geografiska směrnica za prudy ludow a kulturow, wono bě wuchadźišćo za wobsydlenja a wobchad w našich kónčinach a tworješe zakład za wjele awtochtonych přemysłow. Łobjo je pak tež ze swojeje strony symbol za wšelakore zwiski krajneho wokrjesa won.
Z tym ma wysoki podźěl lěsa a jeho wuznam za wuwiće wobwoda zwuraznjeć; nimo toho wysoka wočerstwjenska hódnota krajiny a fakt, zo něhdźe 62 % wokrjesneho teritorija je škitana krajina.
Pokaz na wobaj wokrjesaj Pěrno a Zebnica, z kotrejuž so nowy wokrjes zestaješe. Barbna kombinacija běły/zeleny: Pokaz na saksej krajnej barbje.[1] |
Města a gmejny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
(Ličby wobydlerjow wot 31. decembra 2006)
|
|
- Zarjadniske zhromadźenstwo Bad Gottleuba-Berggießhübel z čłonskimi gmejnami Bad Gottleuba-Berggießhübel, Bahretal a Liebstadt
- Zarjadniske zhromadźenstwo Žandow z čłonskimi gmejnami Žandow, Porschdorf, Rathmannsdorf a Reinhardtsdorf-Schöna
- Zarjadniske zhromadźenstwo Dohna-Müglitztal z čłonskimaj gmejnomaj Dohna (sydło) a Müglitztal
- Zarjadniske zhromadźenstwo Königstein (Sakska Šwica) z čłonskimi gmejnami Gohrisch, Königstein (Sakska Šwica), Rathen, Rosenthal-Bielatal a Struppen
- Zarjadniske zhromadźenstwo Lohmen/Stadt Wehlen z čłonskimaj gmejnomaj Lohmen (sydło) a Stadt Wehlen
- Zarjadniske zhromadźenstwo Pěrno z čłonskimaj gmejnomaj Dohma a Pěrno
Turizm[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
K zajimawosćam liči Narodny park Sakska Šwica z horami, hrodami a wjele wočerstwjenskimi móžnosćemi.
Dalše wulětne cile su Barokna zahroda a barokny hród w Großsedlitzu, hród Stołpin, prawěkowy park w Zebnicy, hród Kuckuckstein w Liebstadće, hród Weesenstein a dalše.
Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Stadtmuseum Pirna (Hrsg.): Jahrhundertrückblicke. Beiträge zur Geschichte des Landkreise Sächsische Schweiz 1901 - 2000. Pirna 2001
- Horst Torke: Landkreis Sächsische Schweiz. Meißen 1996
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Wustawki wo woponje krajneho wokrjesa Sächsische Schweiz § 1