Jakotawa

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Jakotawa
Jakotawa (Datura stramonium)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Asteridy
Euasteridy I
rjad: (Solanales)
swójba: Wrónidłowe rostliny (Solanaceae)
ród: Datura
družina: Jakotawa[1][2]
wědomostne mjeno
Datura stramonium
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Jakotawa[1][2] (Datura stramonium) je rostlina ze swójby wrónidłowych rostlinow (Solanaceae).

Płody a symjenja jakotawy ( Datura stramonium)

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jakotawa je jednolětna rostlina, kotraž docpěje wysokosć wot 30 hač do 120 cm.

Stołpik je zrunany, nahi, jednory rozhałuzowany a tupje hranity.

Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Měnjata łopjena su stołpikate, owalne hač kulojte, na bazy njesymetrisce klinojte a docpěja dołhosć wot 10 hač do 20 cm a su jejkojte, wótre, zubate a ćmowozelene. Jich wulkosć su zwjetša njejenaka.

Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kćěje wot junija hač do oktobra. Likojte, běłe abo lila kćenja su stołpikate, docpěja dołhosć wot 10 cm, njesu pjeć wótrych kónčkow a steja po jednym w hornich rozporach. Króna ma pjeć kónčkow a docpěje dołhosć wot 6 hač do 8 (10) cm. Jich kónčki docpěja dołhosć wot 5 cm.

Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Płód je jejkata kałata, zelena kapsla a docpěje dołhosć wot 5 hač do 7 cm.

Wobsahowe maćizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Łopjena a symjenja wobsahuja alkaloidy, a to hyoscyamin, atropin, scopolamin, a tohodla su jědojte. Jědy móžeja hižo w małkim mnóstwje smjertnje skutkować.

Stejnišćo a rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Rosće w njerodźowych wobrostach na smjećach, we wotpadkowych městnach, a na pućach. Wudźerža sól.

Rostlina bu w 16. letstotku ze srjedźneje Ameriki do Europy zawjesena. Wona je we wjacorych krajach wšědna njerodź.

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. 1,0 1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 174.
  2. 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Stechapfel

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 257 (němsce)
  • Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 3. zwjazk, ISBN 3-411-12033-9, strona 162 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 68 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 168 (němsce)
  • Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 150 (němsce)
  • Filip Rězak: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. L. A. Donnerhak, Budyšin 1920 (digitalizat).
  • Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije