Delnja Hórka
| |||||
| gmejna: | Malešecy | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 | ||||
| wobydlerstwo: | 440 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 4,42 km² | ||||
| wysokosć: | 154 metrow n.m.hł. | ||||
51.22694444444414.478611111111154
| |||||
| póstowe čisło: | 02694 | ||||
| předwólba: | 035932 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Delnjohórčanski hród w lěće 1859 | |||||
wikidata: Delnja Hórka (Q160604)
| |||||
Delnja Hórka (němsce Niedergurig) je hornjołužiska wjes w Budyskim wokrjesu, kotraž słuša wot lěta 1994 k Malešecam.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wjes leži w Hornjołužiskich honach na južnej kromje hatoweje krajiny na lěwym brjoze Sprjewi někak pjeć kilometrow sewjernje Budyšina a hnydom sewjerowuchodnje Budyskeho spjateho jězora. Susodne wjeski su Brězynka na sewjeru, Dobrošecy na juhowuchodźe a Ješicy na zapadźe. Wuznamny je tak mjenowany „Delnjohórčanski hoberski dub“ blisko wsy, kotryž je wokoło 800 lět stary.
Přez Delnju Hórku wjedźe zwjazkowa dróha 156 z Budyšina do Běłeje Wody, kotraž ma so přichodnje ze wsy won połožić a přez wobjězdku wjesć. Wot njeje wotbočuje statna dróha S107 do Radworja.
Ležownostne mjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Křič = na Křiču, Pod Křičom, Hrodźiško, Kopačk, W Ščawnu, Čertownja (rěčka), Cyhelski hat, Wulki dub, Pastwišća, Přesady, W lodowej jamje, Spadnjeny móst, Na haleji, Kruwjacy móst, W Žurowach, Ščawny móst, Křudowy, Trawnik, Trjebjeny, Šibjeńca, Na chopu, Šěroki puć, Goliatowy kamjeń (kamjeń z nožicami a naporstnikom), Kopany, Pod Wosykom, Radowcy, Šonowc, Hajki, W Wosyku, Cyhelčiny, Módra skała, Zrěčišćo, Kolesko, Wjelča hora, Mała rěčka, Dučmanec truhi, Wosowy hat, Brancelec jězor, Korčmarjec hory, Bukičany, Šwejske, Šołćic łuže, Křižowy kamjeń, Kunowcy, Hajšoc, Bukowc, Mały Wosyk, Hrjebja, Luboz, Při Lubozu, Lubozna hora, Lubozny hat, Łukowy hat, Dźěłošća, Hantl, Hrodźišćo, Wisate, Běłe kamjenje, Zezady Wjeńka, Ruselcy?, Mjedawka, Deleńči móst, Hilbjeńcec hory, Sekera.[2]
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Prěnje historiske naspomnjenje jako Gorg je z lěta 1349.[3]
Na hórce Křič južnje wsy poswjećichu ewangelscy Serbja w lěće 1883 pomnik składnostnje 400. narodnin Martina Luthera.
Wobydlerstwo a rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 389 wobydlerjow, mjez nimi 364 Serbow (94 %).[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot hišće 48,7 %.[5] Ewangelscy wobydlerjo słušeja do Malešanskeje wosady.
Na Křiču južnje Delnjeje Hórki nadeńdźetej so serbskorěčny Lutherowy pomnik z lěta 1883 a wojerski pomnik za padłych Prěnjeje swětoweje wójny z němskim a serbskim napisom. Na Delnjohórčanskim pohrjebnišću bu serbski prócowar a sobuzałožer Domowiny Arnošt Bart-Brězynčanski pochowany.
Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 355 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 47 lět (Sakska: 46,4).[6]
Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Jan Bohumił Junghänel (1753–1810) – farar a ludowědnik; 1778–83 katechet w Delnjej Hórce
- Herman Sykora (1870–1927) – serbski bur a załožer Łužiskeho burskeho zwjazka; rodźeny w Delnjej Hórce
Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Niedergurig/Delnja Hórka mit Doberschütz/Dobrošecy. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 246–249.
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 10sl. (digitalizat).
- ↑ Delnja Hórka w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 57. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 245. [1027 wobydlerjow, z nich 331 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 65 z pasiwnymi, 104 serbske dźěći a młodostni, 527 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
- ↑ Wuslědki ludličenja 2011 za Malešecy (pdf)
Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Delnja Hórka – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow.svg){kind=small}