Dźiwi šlěz
| |
| Ilustracija dźiwjeho šlěza (Malva sylvestris) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eurosidy II | |
| rjad: | (Malvales) |
| swójba: | Šlězowe rostliny (Malvaceae) |
| podswójba: | Malvoideae |
| ród: | Šlěz[1][2] (Malva) |
| družina: | Dźiwi šlěz |
| wědomostne mjeno | |
| Malva sylvestris | |
| L. | |
| Poddružiny | |
| |
Dźiwi šlěz (tež dźiwja malwa) (regionalnje: Dźiwi šlez, Malva sylvestris) je rostlina ze swójby šlězowych rostlinow.
Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Dźiwi šlěz je (rědko jednolětna), dwulětna abo wjacelětna, zelišćowa, kosmata rostlina, kotraž docpěwa wysokosć wot 0,3 hač 1,2 m.
Stołpiki su łopjenate, nižoležace abo postupowace.
Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Łopjena su stołpikate, najwyšo na 1/3 (3-)5- hač do 7-dźělene. Łopjenowe lapy su owalne a zubate. Łopjena su na spódku wutrobojte.
Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wón kćěje wot meje hač do septembra (wot junija hač oktobra). Kćenja su róžojte, purpurne abo róžojtowioletne, stołpikate a steja w promješkach (po dwěmaj hač po šesćoch) we łopjenowych rozporach. 5 keluškowych łopješkow su hač do srjedźišća zarostowane. 2 hač do 3 swobodneju keluškoweju łopješce su na spódku kelucha a docpěwaja dołhosć wot 4 hač 8 mm. Krónowe łopješka docpěwaja dołhosć mjezy 2 a 3 cm, su hłuboko wukromate, 3-4 raz tak dołhe kaž keluch, na spódku zarostowane a maja ćmowe nerwy. Stameny su mnoholičbne a k rołce zarostowane.
Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Płód docpěwa šěrokosć wot 1 cm.
Dźiwi šlěz je wot insektow, předewšěm čmjełow wopróšene.
Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wón rosće w njerodźowych wobrostach na pućowych kromach, pustych městnach, nadróžnych brjohach a rolach.
Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Dźiwi šlěz je nimale swětodaloko rozšěrjeny.
Hybridy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Eksistuja někotre hybridy z přiwuznymi družinami.
- Malva ×arbosii (Malva parviflora × Dźiwi šlěz)
- Malva ×egarensis (Stojaty šlěz × Dźiwi šlěz)
- Malva ×inodora (Wonjaty šlěz × Dźiwi šlěz)
- Malva ×littoralis (vit kattost × Dźiwi šlěz)
- Malva ×sylvestro-linnaei (falsk rödmalva × Dźiwi šlěz)
- Malva ×zoernigii (Drobny šlěz × Dźiwi šlěz)
Synonymy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Eksistuje wulka ličba synonymow:
- Althaea godroni Alef.,
- Althaea vulgaris Alef.,
- Malva ambigua Guss.,
- Malva elata Pemel,
- Malva elata Salisb.,
- Malva equina Wallr.,
- Malva erecta C.Presl.,
- Malva glabra Desr.,
- Malva gymnocarpa Pomel,
- Malva hirsuta Presl.,
- Malva longelobata Sennen,
- Malva longepedunculata Sennen,
- Malva mauritiana L.,
- Malva obtusa Moench.,
- Malva orientalis Mill.,
- Malva plebeia Stev.,
- Malva polymorpha Guss.,
- Malva racemosa Presl.,
- Malva recta Opiz,
- Malva ruderalis Salisb.,
- Malva simpliuscula Steud.,
- Malva sinensis Cav.,
- Malva sylvestris var. oxyloba Post,
- Malva tetuanensis Pau,
- Malva tomentella Presl.,
- Malva vivianiana Rouy,
- Malva vulgaris Ten.,
- Malva vulgaris S.F.Gray
Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 506.
- ↑ W internetowym słowniku: Malve
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 119 (němsce)
- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, stronje 122-123 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 208 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 42 (němsce)
- Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
- Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)
Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Dźiwi šlěz. W: FloraWeb.de. (němsce)
 |
Tutón přinošk ma so hišće přełožić. |