Čorny rulik
| |
| Čorny rulik (Atropa belladonna) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Euasteridy I | |
| rjad: | (Solanales) |
| swójba: | Wrónidłowe rostliny (Solanaceae) |
| ród: | Rulik[1][2] (Atropa) |
| družina: | Čorny rulik |
| wědomostne mjeno | |
| Atropa belladonna | |
| L. | |
Čorny rulik (Atropa belladonna) je rostlina ze swójby wrónidłowych rostlinow (Solanaceae).
Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Čorny rulik je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 0,5 m hač do 1,5 m. Rostlina je wotstejaca rozhałuzowana a žałzojće kosmata. Stołpiki su sylnje rozhałuzowane, tupohranite a docpěja wysokosć wot 60 hač do 180 cm.
Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wulke, měnjate łopjena su jejkojte, kónčkojte, žałzojće kosmate, šěroko-lancetojte a docpěja dołhosć wot hač do 15 cm. We wobłuku kwětnistwa su po zdaću přećiwostejne.
Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Kćěje wot junija hač do awgusta. Načerwjeń brune, brunowioletne abo zelenojte kćenja su zwonojte, docpěja dołhosć wot 2,5 hač do 3 cm a wisaja po jednym we hornich łopjenowych rozporach. Zwonojta króna je pjećdźělna.
Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Płody su najprjedy zelene, pozdźišo čorne, błyšćace, wišeńwulke, jara jědojte jahody, kotrež docpěja tołstosć wot hač do 1,5 cm. Wone wobsahuja alkoloidy, a to hyoscyamin, atropin a skopolamin.
Ptački jako na př. drózny móžeja płody jěsć. Wone symjenja rozšěrjuja.
Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rosće w lěsnych swětlinach a na lěsnych pućach. Ma radšo čerstwe, wutkate, zwjetša wapnite pódy.
Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje rozšěrjena.
Wědomostne mjeno[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Mjeno roda Atropa je wot mjena grjekskeje dóńtoweje bohowki Atropos "njewotwobroćomny" (němsce "unabwendbar") wotwodźene.
Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 441.
- ↑ W internetowym słowniku: Tollkirsche
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 3. zwjazk, ISBN 3-411-12033-9, strona 218 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 370 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 372 (němsce)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 150 (němsce)
Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Čorny rulik. W: FloraWeb.de. (němsce)